Các triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng thường gặp là đau bụng, xuất huyết nhẹ hoặc thay đổi thói quen đại tiện. Tuy nhiên, nếu phát hiện triệu chứng bất thường khác thì bệnh nhân cần đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được điều trị kịp thời.
1. Kiến thức tổng quan về polyp đại tràng
Trong cuộc sống hiện đại, mình nhận ra rằng các bạn trẻ, đặc biệt là nhân viên văn phòng rất hay mắc phải vấn đề về tiêu hóa, như là polyp đại tràng. Nội soi cắt bỏ polyp là phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn. Tuy nhiên, cần theo dõi các triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng để kịp xử lý khi phát hiện biến chứng.
Polyp đại tràng được hiểu là những khối u có kích thước nhỏ, lành tính, phát triển trên bề mặt, bán trên thành hoặc trong lòng đại tràng. Nếu để chúng tiến triển liên tục thì có thể gặp phải biến chứng nặng hơn như xuất huyết, gây tắc ruột hoặc dẫn đến ung thư đại tràng.
Nguyên nhân và các loại polyp đại tràng
Có nhiều nguyên nhân hình thành nên polyp đại tràng, từ yếu tố di truyền, chế độ ăn uống cho đến lối sinh hoạt, lối sống thiếu lành mạnh. Dựa vào những gì bản thân tự tìm hiểu, mình biết được rằng nếu ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo, ít bổ sung chất xơ sẽ khiến nguy cơ bị polyp đại tràng tăng cao.
Xét theo yếu tố di truyền, nếu trong gia đình có người từng mắc polyp đại tràng hoặc gặp các vấn đề khác về đại tràng. Đặc biệt, nếu có người thân bị ung thư đại tràng thì nguy cơ bạn mắc phải polyp đại tràng sẽ cao hơn người bình thường.
Nhằm bảo vệ sức khỏe, chủ động ngăn ngừa bệnh tật, bạn nên học các thói quen sinh hoạt, ăn uống tốt hơn, khoa học hơn. Ví dụ như bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho mỗi bữa ăn, uống nhiều nước, chăm chỉ vận động, thể thao và đi ngủ sớm. Ngoài ra, mình cũng nhận thấy những nguy cơ tiềm tàng đến từ rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích.
Có 3 loại polyp đại tràng cơ bản, bao gồm polyp tăng sản, polyp viêm và polyp u tuyến. Polyp tăng sản là loại lành tính nhất, ít gây nguy hiểm cho người mắc. Polyp viêm xuất hiện nhiều ở bệnh nhân bị viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn. Polyp u tuyến nếu không phát hiện và điều trị kịp thời thì sẽ phát triển thành ung thư.
Quá trình và phương pháp cắt bỏ polyp đại tràng
Polyp đại tràng được phát hiện thông qua các phương pháp như chụp x-quang, xét nghiệm phân hoặc nội soi đại tràng. Trong đó, phương pháp nội soi là hiệu quả nhất, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp toàn bộ niêm mạc đại tràng nên sẽ dễ phát hiện ra các polyp hơn.
Nếu nội soi phát hiện polyp đại tràng, các bác sĩ có thể tiến hành việc cắt bỏ nó ngay bằng các dụng cụ chuyên dụng. Bởi vì trước đó đã có gây mê nên sẽ không gây đau đớn hay cảm giác khó chịu cho bệnh nhân.
Tương tự như việc bệnh nhân theo dõi triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng, bác sĩ cũng sẽ gửi mẫu polyp đi xét nghiệm để xác định tính chất nghiêm trọng của polyp. Việc này nhằm giúp đưa ra phương án điều trị tiếp theo nếu phát hiện bất thường.
Biến chứng có thể xuất hiện sau phẫu thuật
Khi nghiên cứu sâu hơn về polyp đại tràng, mình được biết phương pháp nội soi cắt bỏ polyp đại tràng là thủ thuật khá an toàn và ít để lại biến chứng. Thế nhưng ở một số trường hợp, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng như sau:
- Bị sốt, cảm giác ớn lạnh
- Đau bụng dữ dội, bụng căng cứng
- Hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và nôn ra máu
- Khó thở, tức ngực, ho hoặc tay chân bị run
- Đại tiện ra nhiều máu, phân có màu đen như bã cà phê
- Hậu môn bị chảy máu, phù nề, tiết ra dịch
Nếu gặp phải một hoặc một số các biến chứng đó thì cần phải đưa bệnh nhân đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để bác sĩ thăm khám và tiếp nhận phương án điều trị kịp thời. Tránh để xảy ra các vấn đề nghiêm trọng hơn, lúc này bệnh tình sẽ trở nặng và gây khó khăn trong việc điều trị.
2. Triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng
Những ngày đầu hậu phẫu, bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng như đau bụng, chướng bụng, xuất huyết nhẹ khi đi ngoài, thay đổi thói quen/tần suất đi đại tiện hoặc cơ thể bị mệt mỏi, mất sức.
2.1 Cảm giác khó chịu hoặc đau ở vùng bụng
Triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng mà bệnh nhân thường gặp nhất chính là cảm giác khó chịu, chướng ở vùng bụng hoặc bị đau tức bụng. Sở dĩ xuất hiện triệu chứng này là vì quá trình phẫu thuật đã can thiệp vào niêm mạc đại tràng, gây tổn thương và viêm tại chỗ.
Cảm giác đau bụng, chướng bụng thường sẽ kéo dài từ vài ngày đến một tuần sau đó. Bệnh nhân có thể sử dụng thuốc được bác sĩ kê đơn để giảm bớt các cơn đau. Bên cạnh đó, người bệnh cũng nên hạn chế ăn các thực phẩm khó tiêu và không vận động mạnh thời gian này.
2.2 Xuất huyết nhẹ sau phẫu thuật
Một triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng khác mà người bệnh có thể gặp chính là chảy máu nhẹ khi đi vệ sinh. Sở dĩ bị xuất huyết là do niêm mạc đại tràng đang tổn thương, cần thời gian để tự hồi phục. Triệu chứng này rất phổ biến và xảy ra trong khoảng vài ngày đầu sau phẫu thuật.
Nếu xuất huyết kéo dài hơn một tuần hoặc lượng máu chảy ra ngày càng nhiều, không có dấu hiệu giảm bớt thì bệnh nhân cần đến gặp bác sĩ ngay để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Trong thời gian này, bệnh nhân nên uống đủ nước, giảm vận động mạnh, nghỉ ngơi nhiều hơn và ăn các thức ăn nhẹ nhàng cho bụng.
2.3 Thay đổi thói quen đại tiện
Tuy không bắt gặp thường xuyên nhưng thay đổi thói quen đi nặng cũng là một trong các triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng. Có thể là cảm giác khó đi tiêu, muốn đi nhưng không thể đi được hoặc số lần đi tiêu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường.
Một số người còn gặp phải tình trạng đầy hơi, chướng bụng, thậm chí là cảm giác buồn nôn. Đó là do sự thay đổi của quá trình tiêu hóa, khi tổn thương vùng niêm mạc đại tràng đang dần hồi phục. Bệnh nhân cần làm theo dặn dò của bác sĩ như ăn uống lành mạnh, uống đủ nước, bổ xung chất xơ để hỗ trợ đại tràng tốt hơn.
2.4 Thường xuyên mệt mỏi hoặc giảm sức đề kháng
Nội soi cắt bỏ polyp đại tràng tuy chỉ là tiểu phẫu nhưng vẫn sẽ khiến cơ thể mất đi nhiều năng lượng, cần thời gian để hồi phục. Hệ miễn dịch cũng vì vậy mà suy giảm đôi chút trong giai đoạn này. Người bệnh cần lưu ý nghỉ ngơi đầy đủ, bổ sung dưỡng chất, vitamin để tăng cường đề kháng.
3. Lưu ý sau khi cắt bỏ polyp đại tràng
Nhằm ngăn ngừa tình trạng polyp đại tràng tái phát, giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục sức khỏe thì bệnh nhân cần tuân thủ đúng những căn dặn và lưu ý mà bác sĩ đã đưa ra:
- Sau khi nội soi gây mê, bệnh nhân cần có người nhà đưa về chứ không được tự mình điều khiển phương tiện giao thông
- Chỉ sử dụng các loại thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ
- Người bệnh cần nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh các vận động mạnh, không làm việc nặng
- Nên ăn các loại thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo xay nhuyễn, chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa/ngày
- Uống đủ nước, ăn nhiều rau củ quả có nhiều chất xơ để giảm táo bón
- Không nên rặn nhiều khi đi đại tiện
- Không nên ăn các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay hoặc nóng
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc gây ảnh hưởng đến chức năng máu trong vòng 2 tuần kể từ khi nội soi
- Nên tái khám 1 năm 1 lần sau khi cắt bỏ polyp đại tràng
4. Sau khi cắt bỏ polyp đại tràng nên ăn gì
Sau khi thực hiện nội soi cắt bỏ polyp đại tràng, người bệnh chỉ nên uống một ít nước vào mỗi 1-2 tiếng. Sau đó 2-3 ngày thì chỉ nên tăng lượng nước uống mỗi lần chứ chưa nên ăn bất kỳ loại thức ăn nào. Việc này còn nhằm hỗ trợ giảm dần mức độ hoặc thời gian xuất hiện các triệu chứng sau khi cắt bỏ polyp đại tràng.
Qua này thứ 3, người bệnh có thể nạp năng lượng bằng các loại sữa uống hoặc thức ăn dạng mềm đã được hầm mềm nhuyễn như cháo, yến, canh hoặc xúp. Lưu ý chia nhỏ bữa ăn để đại tràng bớt vận động nhiều, giúp vết thương nhanh lành.
Sau vài tuần thì bệnh nhân có thể thay đổi qua các loại thức ăn như cháo thịt xay, mì sợi hoặc bánh bao. Giai đoạn này bệnh nhân nên ăn thức ăn dạng đặc hơn, với lượng chất đạm vừa đủ cho cơ thể, ăn ít chất xơ và vẫn chia nhỏ bữa ăn.
Thông thường, các triệu chứng sau khi cắt polyp đại tràng sẽ xuất hiện từ 3 ngày cho đến một tuần, với mức độ giảm dần. Tuy nhiên, nếu thời gian các triệu chứng kéo dài hoặc bệnh nhân xuất hiện biến chứng bất thường thì cần đến gặp bác sĩ ngay để được điều trị kịp lúc.
